Bhagavad Gita: Chapter 1, Verse 2
सञ्जय उवाच ।
दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा ।
आचार्यमुपसङ्गम्य राजा वचनमब्रवीत् ।। 2।।
sañjaya uvācha
dṛiṣhṭvā tu pāṇḍavānīkaṁ vyūḍhaṁ duryodhanastadā
āchāryamupasaṅgamya rājā vachanamabravīt
dṛiṣhṭvā tu pāṇḍavānīkaṁ vyūḍhaṁ duryodhanastadā
āchāryamupasaṅgamya rājā vachanamabravīt
Translation
Sanjay said: On observing the Pandava army standing in military formation, King Duryodhan approached his teacher Dronacharya, and said the following words.
Duryodhana was thinking all along that it might not be possible for the Pandavas to mobilize forces strong enough to face his own huge army. But what he saw on the battlefield unnerved his position and hence he rushed to his teacher and exclaimed:
The next nine verses are spoken by Duryodhan.
The next nine verses are spoken by Duryodhan.
Bhagavad Gita: Chapter 1, Verse 2
सञ्जय उवाच।
दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा।
आचार्यमुपसङ्गम्य राजा वचनमब्रतीत् ॥2॥
Translation
संजय ने कहाः हे राजन्! पाण्डवों की सेना की व्यूहरचना का अवलोकन कर राजा दुर्योधन ने अपने गुरु द्रोणाचार्य के पास जाकर इस प्रकार के शब्द कहे।
धृतराष्ट्र का ज्येष्ठ पुत्र दुर्योधन निर्दयी और दुष्ट प्रवृत्ति का था। धृतराष्ट्र के जन्म से अंधा होने के कारण व्यावहारिक रूप से हस्तिनापुर के शासन की बागडोर दुर्योधन के हाथों में थी। वह पाण्डवों के साथ अत्यधिक ईर्ष्या करता था और कठोरता से उनका दमन करना चाहता था ताकि वह हस्तिनापुर पर निर्विरोध शासन कर सके। उसने यह कल्पना की थी कि पाण्डव कभी भी इतनी विशाल सेना एकत्रित नही कर सकते जो उसकी सेना का सामना कर सके। किन्तु अपने आंकलन के विपरीत पाण्डवों की विशाल सेना को देखकर दुर्योधन व्याकुल और हतोत्साहित हो गया।
ऐसे में दुर्योधन का अपने गुरु द्रोणाचार्य के पास जाना यह दर्शाता है कि वह युद्ध के परिणाम के संबंध में भयभीत था। वह द्रोणाचार्य के प्रति अपना आदर प्रकट करने का ढोंग करते हुए, उनके पास गया किन्तु वास्तव में वह अपनी चिन्ता को कम करना चाहता था। इसलिए उसने अगले श्लोक से आरंभ होने वाले नौ श्लोकों में इस प्रकार से कहा।
Bhagavad Gita: Chapter 1, Verse 2
ସଞ୍ଜୟ ଉବାଚ
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ତୁ ପାଣ୍ଡବାନୀକଂ ବ୍ୟୁଢଂ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟମୁପସଙ୍ଗମ୍ୟ ରାଜା ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ।।୨।।
Translation
ସଞ୍ଜୟ କହିଲେ: ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ସଜ୍ଜାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି, ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନ ତାଙ୍କ ଗୁରୁ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ଏହି କଥା କହୁଛନ୍ତି ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କର ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସ୍ୱଭାବରେ ଖଳ ଏବଂ ନିଷ୍ଠୁର ପ୍ରକୃତିର ଥିଲେ । ଯେହେତୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଅନ୍ଧ ଥିଲେ, ପ୍ରକୃତ ପକ୍ଷରେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ହିଁ ହସ୍ତିନାପୁର ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ସେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କୁ ଭଲ ପାଉ ନ ଥିଲେ ଏବଂ ନିର୍ବିରୋଧ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ କରିବାକୁ ବଦ୍ଧ ପରିକର ଥିଲେ । ସେ ଅନୁମାନ କରୁଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ବାହିନୀର ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ପାଣ୍ଡବମାନେ ଏତେ ସୈନ୍ୟ ଏକତ୍ରିତ କରି ପାରିବେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବତା ତାଙ୍କ ଧାରଣାର ବିପରୀତ ଥିଲା ଏବଂ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କର ବିରାଟ ସୈନ୍ୟ ବଳକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବିବ୍ରତ ଓ ଶଙ୍କିତ ହୋଇଗଲେ ।
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ତାଙ୍କ ଗୁରୁ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯିବାର ବିଚାର ଏହା ସୂଚିତ କରୁଥିଲା ଯେ ଯୁଦ୍ଧର ପରିଣାମ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରି ସେ ଭୟଭୀତ ଥିଲେ । ସେ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନିକଟକୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ ବାହାନାରେ ଯାଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନିଜ ଉଦ୍ବେଗକୁ ଶାନ୍ତ କରିବା ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶ୍ଳୋକଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ନଅଗୋଟି ଶ୍ଳୋକ କହିଛନ୍ତି ।